تصویب جزئیات طرح ملی هوش مصنوعی
مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی‌های خود، با رأی قاطع، جزئیات کلیدی «طرح ملی هوش مصنوعی» را تصویب کرد. این مصوبه، ساختار و اختیارات «سازمان ملی هوش مصنوعی» را به عنوان نهاد متمرکز هدایت، نظارت و اجرای سیاست‌های این حوزه در کشور تعیین می‌کند.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده از این رویداد، این اقدام گامی در راستای ایجاد یک ساختار متمرکز برای مدیریت هوش مصنوعی در ایران توصیف شده است.
مأموریت‌ها و اختیارات کلیدی سازمان ملی هوش مصنوعی
طبق مصوبه مجلس، این سازمان جدید دارای مجموعه‌ای گسترده از وظایف و اختیارات در سطح ملی خواهد بود. بر اساس ماده ۴ این طرح، مأموریت‌های اصلی این سازمان شامل موارد زیر است:
- اجرا و نظارت: اجرای مصوبات و سیاست‌های ابلاغی «شورای ملی راهبری هوش مصنوعی» و نظارت بر حسن اجرای آن‌ها در دستگاه‌های اجرایی.
- قدرت بودجه‌ای: ارائه پیشنهاد و هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه در تنظیم سرفصل‌های بودجه‌ای مرتبط با هوش مصنوعی در تمام دستگاه‌ها.
- برنامه‌ریزی ملی: تدوین، به‌روزرسانی و پایش اجرای «برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی» برای ارائه به شورای راهبری.
- زیرساخت تحقیق و توسعه: ایجاد مرکز مطالعات راهبردی و آزمایشگاه توسعه فناوری‌های بنیادین.
- صدور گواهی امنیتی: ایجاد مرکز ارزیابی و تأیید امنیت سامانه‌های هوش مصنوعی در چارچوب ضوابط مراجع ذیربط.
- نمایندگی بین‌المللی: نمایندگی دولت در مجامع و همکاری‌های بین‌المللی مرتبط با هوش مصنوعی، با همکاری وزارت امور خارجه.
- هماهنگی ملی: هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی، نهادهای علمی و پژوهشی و بخش خصوصی.
- تدوین مقررات: تدوین ضوابط و پیشنهادات قانونی مرتبط با هوش مصنوعی برای تصویب در مراجع ذی‌صلاح.
جزئیات تصویب در مجلس: اجماع بر محتوا
گزارش‌ها از صحن علنی حاکی از آن است که پیشنهاد اصلی مرتبط با وظایFف و اختیارات سازمان، با موافقت بالای نمایندگان (۲۱۸ رأی موافق از ۲۵۸ نماینده حاضر) به تصویب رسید که نشان‌دهنده اجماع بر سر کلیات مأموریت این نهاد است.
همچنین، پیشنهاد الحاقی مبنی بر «تدوین شاخص‌های ارزیابی توسعه هوش مصنوعی» نیز با رأی موافق قاطع (۲۲۷ رأی) تصویب شد.
در جریان بررسی این طرح، تذکری در مورد وجود «اختلافات متعدد میان دولت و مجلس» بر سر ساختار این سازمان مطرح شد. رئیس مجلس در پاسخ، ضمن تأیید وجود دیدگاه‌های متفاوت در مورد «ساختار» سازمان (چه در دولت و چه در مجلس)، تأکید کرد که در «اصل محتوا» و مأموریت‌های راهبردی آن، اختلافات جدی وجود ندارد.
اهداف طرح ملی هوش مصنوعی: تمرکز بر بخش‌های راهبردی
بر اساس گزارش‌های اولیه، این قانون نشان‌دهنده حرکت به سوی یک مدل دولتی و متمرکز برای توسعه هوش مصنوعی است. هدف این مدل، تسریع پیشرفت در بخش‌های راهبردی (مانند دفاع، نظارت و مدیریت دولتی) و همچنین نمایش قدرت در عرصه بین‌المللی عنوان شده است.
با نهایی شدن این قانون، تمرکز اکنون به مرحله اجرای آن معطوف می‌شود. انتصاب رهبران سازمان، تخصیص بودجه‌های مشخص و اولین اقدامات نظارتی و قانونی، شاخص‌های تعیین‌کننده برای مسیر آینده این سازمان خواهند بود.
